Trends en ontwikkelingen

• Crime change: er is in Midden Nederland sprake van een verschuiving van de meer ‘traditionele’ criminaliteit naar de harde wereld van de drugscriminaliteit, cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit.
• De afhankelijkheid en risico’s van digitalisering nemen toe. Mede door corona is de digitalisering in een versnelling terecht gekomen. De beveiliging ervan is echter niet altijd meegegroeid. Digitale criminaliteit verandert razendsnel: van WhatsApp-fraude en fraude met online aankopen naar helpdeskfraude en diefstal van cryptomunten.
• Jeugd is kwetsbaar voor gewelddadige ondermijnende criminaliteit. Midden-Nederland is een kraamkamer voor jongeren die verstrikt raken in de (drugs)criminaliteit. Dit komt vooral door de aanwezigheid van een grote hoeveelheid drugsclusters die geen enkel middel schuwen om kwetsbare jongeren te dwingen of te lokken zich te mengen in de drugswereld. Ook het feit dat drugs makkelijk verkrijgbaar is, samen met de aantrekkingskracht van het grote geld, en het hoge aandeel jongeren en jongvolwassen op de totale bevolking in Midden-Nederland spelen een rol. Eenmaal een voet binnen maakt het heel moeilijk nog te ontsnappen aan de harde drugswereld.
• Kwetsbare inwoners met meervoudige problematiek krijgen vaak te maken met een overheid die ingewikkeld en veelal gefragmenteerd georganiseerd is.
• Maatschappelijk ongenoegen neemt toe. Groepen in de samenleving lijken steeds meer tegenover elkaar te staan in plaats van naast elkaar. Wederzijds begrip en tolerantie nemen af en uitingen van ongenoegen gaan niet zelden gepaard met intimidatie, het plegen van strafbare feiten en bedreiging van mensen met een publieke taak, zoals hulpverleners, politiemensen, ambtenaren, politici en bestuurders.
• Mensenhandel is een groot maatschappelijk probleem. Mensenhandel vormt een grove inbreuk op de menselijke waardigheid en lichamelijke en geestelijke integriteit van slachtoffers. We onderscheiden drie vormen: arbeidsuitbuiting, criminele uitbuiting en seksuele uitbuiting.
• De capaciteit van de hele veiligheidsketen - politie, Openbaar Ministerie en Rechtbank - staat sterk onder druk. Zeker in onze regio. Hierdoor moeten scherpe keuzes worden gemaakt aan welke zaken opvolging wordt gegeven. Keuzes die niet altijd op steun van de samenleving kunnen rekenen.

Regionale veiligheidsstrategie 2023-2026

In de Veiligheidsstrategie worden de gezamenlijke prioriteiten, ambities en strategische keuzes voor de komende jaren vastgelegd. Met de Veiligheidsstrategie geven de 38 gemeenten, het Openbaar Ministerie en de politie van Midden-Nederland gevolg aan hun wens om de verantwoordelijkheid voor de integrale aanpak van de veiligheidsthema's ook echt gezamenlijk invulling te geven. De regionale veiligheidsstrategie 2023 – 2026 is begin 2023 ter vaststelling aangeboden. Deze veiligheidsstrategie sluit aan op het IVP van basisteam ZBLW voor 2024-2027.

Uitgangspunten

Overall beeld uit evaluatie van de samenwerking in Midden-Nederland is grote tevredenheid over de verbondenheid, het netwerk en de gezamenlijke focus op de geprioriteerde thema’s. Er is ook behoefte aan aanscherping op de volgende strategische uitgangspunten:

• Focus: vanwege personele krapte en richten van gezamenlijke slag- en ontwikkelkracht
• Flexibel: we bewegen zo nodig mee met de ontwikkelingen in de samenleving
• Passend en slim: smeden nieuwe coalities; vorm volgt inhoud

Prioriteiten

Georganiseerde ondermijnende (drugs)criminaliteit inclusief mensenhandel

• Voorkomen jonge aanwas en doorgroeiers
• Verstoren en terugdringen criminele geldstromen
• Aanpakken branches en locaties
• Mensenhandel: ontmoedigen en vervolgen daders, hulp slachtoffers
• Digitale veiligheid en cybercriminaliteit
• Aanjagen en stimuleren gebruik van beschikbare interventies
• Meer inzicht in dader- en slachtofferschap
• Vergroten kennis bestuurlijke bevoegdheden

Maatschappelijke onrust en maatschappelijke verbinding

• Verbinding met de samenleving
• Versterken online informatiepositie
• Duidings- en handelingsperspectief voor (deels online aangejaagde) ordeverstoringen
• Inzicht in bronoorzaken van polarisatie en radicalisering

Integraal veiligheidsplan basisteam ZBLW

Binnen het basisteam Zeist, Bunnik, Leusden en Woudenberg (ZBLW) waarin de burgemeesters, het basisteam politie en het Openbaar Ministerie zijn vertegenwoordigd, werd in 2023 besloten om een gezamenlijke Integraal Veiligheidsplan voor de komende jaren te ontwikkelen. Door samen te werken, kunnen we strafrechtelijk én bestuurlijk een vuist maken naar criminelen. Het plan is inmiddels af en u als raad heeft met dit plan ingestemd in de raadsvergadering van mei 2023. Het Integraal veiligheidsplan ZBLW sluit aan op het Veiligheidsstrategie 2023-2026.

Uitgangspunten samenwerking:

In verschillende sessies met de basisteamdriehoek en de adviseurs openbare orde & veiligheid van de vier gemeenten zijn de uitgangspunten voor samenwerking geformuleerd:

• Kwaliteiten en expertises van de gemeenten en ambtenaren worden optimaal benut;
• Intensiveren van de samenwerking waarbij de prioriteiten uit het gezamenlijke veiligheidsplan verdeeld worden over de vier gemeenten waarbij iedere gemeente trekker van een van de prioriteiten is;

Waar nodig of gewenst zal de samenwerking worden uitgebreid en waarbij onderzocht kan worden op welke onderwerpen.

Gezamenlijke prioriteiten

Het Bureau Regionale Veiligheidsstrategie (38 gemeenten, Openbaar Ministerie en Politie) en de vier gemeenten vanuit het Basisteam ZBLW zetten zich in op vijf prioriteiten.

• Adequaat reageren op maatschappelijke onrust
• Verhogen meldingsbereidheid
• Verbindingen tussen zorg en veiligheid
• Gezamenlijk aanpakken cybercrime
• Bestrijding ondermijnende criminaliteit

Vanuit het basisteam nemen we het thema zorg & veiligheid op als gemeenschappelijke prioriteit. Per gemeente is er dan ruimte voor een lokale prioriteit. Specifiek voor Woudenberg is de lokale prioriteit ‘verhogen van de meldingsbereidheid’ toegevoegd.