Programma 1 Samenleving

Visie

Inwoners doen naar vermogen mee en zien om naar elkaar. Samen met inwoners en maatschappelijke organisaties komt de gemeente tot collectieve en individuele oplossingen voor het activeren van inwoners en het bieden van ondersteuning en zorg. Waarbij het vertrouwen in de mogelijkheden van de inwoners centraal staat. Ontwikkelingen

Ontwikkelingen

Zorgkosten Wmo en Jeugdzorg

Ter dekking van de zorgkosten Wmo en Jeugdzorg (inclusief Coöperatie De Kleine Schans) is in deze kadernota een bedrag van € 129.282 aan hogere uitgaven opgenomen. De zorgkosten jeugdzorg en Wmo welke in de jaarrekening 2023 zijn opgenomen, zijn doorgerekend met een indexering voor lonen en prijzen (bijlage B).

Het bedrag van € 129.282 is gevolg van een aantal zaken die wie hieronder kort nader toelichten.

1. Coöperatie De Kleine Schans

a) Visie

De uitvoering van de wettelijke taken inclusief de opdracht om vorm te geven aan de transformatie hebben we uitbesteed aan Coöperatie De Kleine Schans. Zoals vermeld staan de financiële en beleidsmatige kaders waarbinnen we als gemeente moeten opereren steeds meer op scherp. De financiën bewegen niet evenredig mee met de toenemende (professionele) hulpvragen. Dit vraagt om innovatie en een goede samenwerking op beleids- en uitvoerend niveau. In de kern wordt de wijze waarop wij met elkaar de uitvoering hebben georganiseerd als zeer positief gezien. De integraliteit waarmee CDKS haar taken binnen onze compacte gemeente oppakt, heeft duidelijk een positief effect op de dienstverlening.

De komende periode willen we samen met Coöperatie De Kleine Schans kijken naar de doorontwikkeling van de samenwerking en de rollen en taken van zowel de gemeente als die van de coöperatie. Om wat goed gaat te borgen en tegelijkertijd te zorgen dat gemeente en coöperatie hun taken binnen de beleidsmatige en financiële kaders zo efficiënt en effectief mogelijk uitvoeren.

b) Financiële toelichting

Zoals elk jaar heeft Coöperatie de Kleine Schans de subsidieaanvraag voor het komende jaar ingediend. Als gevolg van de salarisstijging conform cao wordt in deze begroting een hoger budget voor personeelskosten aangevraagd. Daarnaast heeft Coöperatie de Kleine Schans in de subsidieaanvraag een extra FTE opgenomen om de wachtlijsten weg te werken. De kosten die met deze extra FTE gepaard gaan ad. € 90.000, zijn vooralsnog niet meegenomen in de kostenontwikkeling van bijlage B. Juist in het licht van de financiële situatie van de gemeente vanaf 2026 is het belangrijk dat hier eerst het gesprek over plaatsvindt tussen de gemeente en Coöperatie de Kleine Schans. In de begroting wordt u hier verder over geïnformeerd. Als deze extra FTE niet wordt meegenomen, wordt de subsidie voor 2025 € 216.500 hoger dan 2024.

2. Overige zorgkosten jeugd en Wmo

Het resterende bedrag van per saldo € 87.218 aan lagere uitgaven komt enerzijds voort uit positieve ontwikkelingen op het gebied van minder uitgaven op PGB en Jeugdzorg. De jaarrekening 2023 laat duidelijk lagere uitgaven zien op deze onderdelen. Anderzijds worden de lagere uitgaven verder gedempt de loon- en prijsstijgingen en groei zorggebruik voor ouderen.

Huishoudelijke hulp

In de loop van 2023 hebben de grotere aanbieders van huishoudelijke hulp die in de regio actief zijn, aangegeven dat de huidige tarieven die de regiogemeenten betalen niet meer kostendekkend zijn. In dit kader heeft meerdere keren overleg plaatsgevonden en is uiteindelijk besloten om een extern onafhankelijk bureau (Berenschot) in te huren om de werkelijke kostprijs te berekenen. Dit zogenoemde kostprijsonderzoek is onlangs afgerond. Momenteel vinden de gesprekken en onderhandelingen met de aanbieders over de nieuwe tarieven nog plaats. Het geprognosticeerde bedrag dat met terugwerkende kracht over 2023 moet worden betaald, is inmiddels wel in de jaarrekening 2023 verwerkt. Dit omdat het verschil met de reeds betaalde tarieven relatief beperkt was. De kostenstijging die voor 2024 en verder mogelijk volgt uit dit kostprijsonderzoek is echter dermate significant dat het belangrijk is om eerst deze onderhandelingen verder af te ronden. Het is de verwachting dat de onderhandelingen voor de zomer worden afgerond zodat de nieuwe tarieven ook financieel verwerkt kunnen worden in de begroting.

Hervormingsagenda Jeugd

Het Rijk en gemeenten hebben, samen met cliëntenorganisaties en aanbieders, een groot pakket aan maatregelen afgekondigd om de jeugdzorg te verbeteren en financieel houdbaar te krijgen. Zo zal er langdurig worden geïnvesteerd in de landelijke kwaliteit en effectiviteit van jeugdhulp. Ook komt er een aanpassing van de Jeugdwet, waardoor duidelijker wordt waarvoor kinderen en ouders hulp kunnen krijgen. Gemeenten worden verplicht bepaalde specialistische hulp regionaal in te kopen om beschikbaarheid en continuïteit van hulp beter te organiseren.

Participatiewet

Het aantal instromers vanwege werkloosheid zal naar verwachting vergelijkbaar blijven met de afgelopen jaren. Een belangrijk effect op het aantal bijstandsuitkering is de groep (ex-)statushouders. Deze groep heeft arbeidspotentieel maar moet eerst het inburgeringstraject doorlopen (duurt ongeveer 2,5 jaar). We verwachten dat deze groep groeit. Verder zullen naar verwachting meer mensen ondersteund moeten worden bij het vinden van betaald werk vanuit een uitkering.

Spreidingswet

Op 31 januari 2024 is de ‘Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen’, beter bekend als de spreidingswet van kracht gegaan. Met deze spreidingswet krijgen gemeenten de wettelijke taak om opvang te bieden aan asielzoekers. Eerder was het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) afhankelijk van vrijwillige medewerking van gemeenten om opvangplekken voor asielzoekers te realiseren. Deze wettelijke verplichting is nodig om tot een oplossing te komen voor de problemen die (landelijk) zijn ontstaan in de asielketen.

Het doel van de Spreidingswet is om een duurzaam en stabiel opvangstelsel te creëren door een evenwichtigere verdeling te krijgen van asielzoekers over alle gemeenten in Nederland. Per 1 februari 2024 is in het landelijk capaciteitsbesluit vastgesteld hoeveel opvangplekken nodig zijn voor asielzoekers in de komende twee jaar. Deze opvangplekken zijn (indicatief) verdeeld over de gemeenten op basis van inwoneraantal en de economische draagkracht van de gemeente.

Voor Woudenberg is deze indicatieve opgave, op dit moment, vastgesteld op 94 opvangplekken voor asielzoekers waarvan er 8 geschikt zijn voor alleenstaande minderjarige vluchtelingen (AMV’s) zonder verblijfsstatus. De opvang van AMV’s met verblijfsstatus (ofwel AMV-Nidos), vluchtelingen uit Oekraïne en huisvesting van statushouders zijn geen onderdeel van de taakstelling uit de Spreidingswet. Voor de huisvesting van statushouders heeft de gemeente al langer de verplichting om deze te huisvesten. Voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen en AMV’s met verblijfstatus (ofwel AMV-Nidos) worden op provinciaal niveau afspraken gemaakt over taakstellingen. Ook voor Woudenberg betekent de invoering van de Spreidingswet dat mogelijk de druk op verschillende voorzieningen binnen het sociaal domein de komende jaren gaat toenemen.

Uitbreiding De Wartburg en De Olijfboom

De raad heeft recent (raad maart 2023) besloten de investeringskredieten uitbreiding De Wartburg en De Olijfboom te verhogen met respectievelijk € 410.963 en € 189.324. De investeringskredieten voor de uitbreidingen worden in 40 jaar afgeschreven. De jaarlijkse hogere kapitaallasten ad. € 15.010 zijn verwerkt in deze kadernota.

Uitbreiding Jan Ligthartschool

Het bestuur van de Jan Ligthartschool heeft bij de gemeente een verzoek ingediend voor uitbreiding vanwege stijging van het aantal leerlingen. De komende weken wordt een raadsvoorstel voorbereid welke op de agenda komt van de raad in september. De uitbreiding gaat om een investering van € 853.779 welke in 40 jaar wordt afgeschreven. De jaarlijkse kapitaallasten bedragen € 21.345. Vooruitlopend op de besluitvorming in september 2024 zijn de extra lasten al verwerkt in de kadernota.

Tijdelijke uitbreiding personeel Cultuurhuis

De raad heeft bij de vaststelling van de scenariostudie cultuurhuis Woudenberg (raad november 2023) besloten voor de jaren 2024 en 2025 jaarlijks € 50.000 beschikbaar te stellen voor uitbreiding van de uren van de programmacoördinator en het aanstellen van een parttime gebouwenbeheerder. De financiële consequenties ad. € 50.000 zouden verwerkt worden in voorjaarsrapportage 2024 en de kadernota 2025-2028. Voor 2025 wordt voorgesteld de tijdelijke kosten te dekken via de algemene reserve om zodoende het begrotingsresultaat 2025 niet te belasten (het geen financieel is verwerkt onder “algemene dekkingsmiddelen” waardoor deze uitname uit de reserve niet in onderstaand financieel overzicht is terug te vinden).

GGDrU

Aanpassing van de bijdrage GGDrU is voorlopig PM geraamd. De GGDrU is nog volop bezig met het opstellen van de ontwerpbegroting 2025. In juni zal het algemeen bestuur stemmen over de begroting. In dezelfde raadsvergadering als de kadernota wordt een voorstel aan de raad voorgelegd over de begroting 2025 GGDrU. Dit voorstel kwam pas later gereed waardoor deze niet meer financieel verwerkt kon worden in de kadernota.

Bibliotheek

De afgelopen jaren hebben de vijf gemeenten van Bibliotheek Eemland met elkaar gesproken over nieuwe, meer evenwichtige financiële afspraken. Dit leidt ertoe dat vanaf 2025 er een gemiddeld gewogen indexatiecijfer van de deelnemende gemeenten gehanteerd zal worden voor de verhoging van de bijdrage per gemeente. De nieuwe afspraak zal formeel nog worden vastgelegd in de nieuwe samenwerkingsovereenkomst. Voor 2025 hebben de deelnemende gemeenten een eerste indexatie doorgegeven. Gemiddeld komt dit voor 2025-2028 uit op een indexatie van 5,6% (extra lasten € 10.429).

Leerlingenvervoer

Nieuwe aanbesteding leerlingenvervoer gaat vanaf 1 augustus 2024 in. Op basis van Erik van de Have (ondersteunend extern bureau) is een prijsstijging van 13% te verwachten vanaf 1-8-2024. Daarnaast is het aantal leerlingen dat gebruikt maakt van het vervoer voor het schooljaar 2023-2024 sterk gestegen. Intern wordt nog onderzocht of Woudenberg invloed kan uitoefenen op de gestegen kosten. De extra lasten worden geraamd op € 183.414.

Onderwijsachterstandbeleid

Betreft uitbreiding van 3 naar 5 Voorschoolse educatie (VVE) reguliere kindplaatsen (extra kosten € 10.200).

Opvang Oekraïne

We gaan er vanuit dat het rijk vanaf 1 januari 2025 minimaal één jaar het normbedrag garandeert voor het aantal opvangplekken dat op dit moment wordt geleverd door Woudenberg. Voorzichtigheidshalve komt dit neer op een bedrag van € 4.500.000.

Op basis van ervaringscijfers verwachten we € 2.300.000 aan kosten maken voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen voor 2025. In dit bedrag zijn ook de loonkosten opgenomen van het vakteam Oekraïne op het gemeentehuis. Conform de opdracht van onze toezichthouder de provincie Utrecht wordt het verschil ad. € 2.200.000 toegevoegd aan de algemene reserve.

Overige (kleine) posten

De overige kleine verschillen in programma 1 ten opzichte van de begroting 2024-2027 bedragen € 11.700 vanaf 2025. Dit betreft:

• Indexering bijdrage binnen- en buitensport
• Indexering huur zalen gymnastiekonderwijs

- = nadelig

+ = voordelig