Effect 1- Een veilige openbare ruimte

Wat wilden we bereiken?

De openbare ruimte vervult belangrijke functies die bijdragen aan het welzijn van mens, milieu, economie en natuur. Het beheer van de openbare ruimte dient een evenwichtig verdeelde aandacht te geven aan deze functies. We richten ons op integraal en kwaliteit gestuurd beheren van de openbare ruimte. Hiermee wordt een goed ingerichte, optimaal en duurzaam beheerde openbare ruimte beoogd die intact, schoon, veilig en groen is. De term ‘IBOR’ (‘Integraal Beheer Openbare Ruimte’) is de noemer waaronder gemeente Woudenberg deze ontwikkelingen schaart en deze dragen bij aan de visie van het programma Leefomgeving.

Integraal beheer openbare ruimte staat voor alle maatregelen om de openbare ruimte op de gewenste kwaliteitsniveau te krijgen en in stand te houden . Deze benadering gaat ervan uit dat de openbare ruimte als één geheel wordt ervaren en dat de inrichtings-, onderhouds- en gebruikskwaliteit bij elkaar moeten passen.

Kwaliteit van onderhoud, inrichting en gebruik openbare ruimte (alle aspecten):

A+=Zeer goed, A=Goed, B= voldoende, C=matig, D=slecht

We hanteren de B/C-norm voor de kwaliteit van de openbare ruimte.

In het groenbeleidsplan wordt onderscheid gemaakt in de volgende beeldkwaliteitsniveaus

Beeldkwaliteit: Functie:

A Kijkgroen

B Groenaankleding

B/C Recreatiegroen

C Natuurgroen

Wat hebben we daarvoor gedaan?

We hebben ons ingezet om de gehanteerde streefwaarde B/C voor de kwaliteit van de openbare ruimte te behouden. Dit hebben we gedaan door middel van regulier beheer.

We hebben uitvoering gegeven aan de herinrichting van formele en informele speellocaties in de wijk Het Zeeland. De speelruimte in deze wijk is voorzien van herziene formele en informele speellocaties waarbij speciaal aandacht is geschonken aan een inclusieve inrichting. Toestellen zijn zoveel mogelijk toegankelijk gemaakt voor kinderen met een fysieke beperking. Zo is bijvoorbeeld ook voor kinderen met een auditieve beperking een speelbord speciaal ontworpen. Naast de herinrichting in het Zeeland is de speellocatie Berkenlaan, ter hoogte van de Wartburg en de Oosterpoort nieuw aangelegd. De (her)inrichtingen zijn tot stand gekomen met inspraak van de inwoners (jong en volwassenen) van de wijken.

Samen met onze inwoners hebben we gewerkt, op basis van het Groenbeleidsplan, aan de thema’s die ons vandaag de dag bezig houden: klimaatadaptatie, natuur en biodiversiteit, innoveren en verduurzamen en burgerparticipatie. In het uitvoeringsplan staan de maatregelen om de doelen voor eerder genoemde thema’s op het gebied van openbaar groen en landschap te halen.

Er is (samen met partners) gewerkt aan het vergroten van het belang van klimaatbewustzijn en biodiversiteit met verschillende acties zoals tegelwippen (tegel eruit, plantje erin) in particuliere tuinen en ook op openbare grond in Heuvelrugtuinen. Daarnaast is in 2024 samen met het het samenwerkingsverband 'Groen aan de Buurt' een buurtgerichte aanpak in de wijk Nico Bergsteijn gestart. In dit project worden bewoners gestimuleerd de versteende openbare buitenruimte te vergroenen en te onderhouden. Verder vergrootte en bewaakte de gemeente de biodiversiteit door de aanleg van bijenlinten met wilde bloemen, het faciliteren en fysieke en financiële ruimte te bieden aan de landelijke boomfeestdag op Sportpark 'De Grift'.

Ook was er in 2024 aandacht voor het bestrijden van invasieve exoten zoals de eikenprocessierups en Aziatische duizendknoop. De bestrijding van de eikenprocessierups is binnen de begroting alleen preventief uitgevoerd, mede omdat de plaagdruk laag was. Op de Vieweg en achter de Nico Bergsteijnweg is een pilot gedraaid om op een milieubewuste manier door middel van heetwaterinjecties de invasieve exotische Japanse duizendknoop te bestrijden.

Met betrekking tot landschapsbeheer en -ontwikkeling is opnieuw de samenwerking aangegaan met het platform Groenblauwe Dooradering (voorheen platform Kleine Landschapselementen). Binnen dit platform heeft de gemeente een faciliterende rol en draagt met ambtelijke ondersteuning bij aan de samenwerking.

Afval en grondstoffen

De gemeente Woudenberg ziet een toekomst waarin we geen grondstoffen meer verspillen, maar afval steeds meer als nieuwe grondstof weten te hergebruiken. We zetten in op verbetering van het afvalscheidingsgedrag teneinde het restafvalaanbod verder te verlagen en om te bevorderen dat grondstoffen schoner aangeboden worden. Daarmee vindt minder afkeur op grondstoffen plaats, wat leidt tot minder verbranding van afval en afname van CO2-uitstoot en ook hogere inkomsten voor de gemeente.

Waar staat de gemeente afgezet tegen de beleidsdoelstellingen?

Conform het Grondstoffenbeleidsplan 2021-2025 (GSP) blijft de focus in het Uitwerkingsplan Grondstoffenbeleid 2024-2025 met name op afvalpreventie en kwaliteit van grondstoffen. Ook worden maatregelen uitgevoerd, welke gericht zijn op bewustwording en gedragsverandering en verbetering van het serviceniveau. Ondanks externe factoren die prijsverhogend kunnen zijn, blijft ook goed gekeken worden naar mogelijkheden om de kosten beheersbaar te houden.

Jaarlijks rapporteert onze afvalinzamelaar ROVA de belangrijkste resultaten van het voorgaande jaar, in de grondstoffenmonitor. In 2024 is de grondstoffenmonitor 2023 opgesteld. Belangrijke conclusies hieruit zijn:

• Met een restafvalaanbod van 78 kilo per inwoner voldoet de gemeente ruimschoots aan de landelijke VANG-doelstelling van 100 kilo per inwoner in 2020.
• Het scheidingspercentage is in 2023 met 2% gedaald naar 79%. De landelijke VANG-doelstelling van 75% is gehaald.
• In 2023 is gemiddeld 31 kg pmd per inwoner gescheiden. Een daling met 5 kg pmd per inwoner ten opzichte van het voorgaande jaar. De daling komt grotendeels doordat er meer pmd is afgekeurd i.v.m. vervuiling.
• De afvalstoffenheffing van de Gemeente Woudenberg lag in 2023 op niveau van het landelijke gemiddelde. In vergelijking met het gemiddelde van de ROVA-gemeenten lag dit hoger. De afvalstoffenheffing naar 2024 en naar 2025 is niet verhoogd.

Wat hebben we gedaan?

Er zijn zorgen over de vervuiling van het Woudenbergse PMD. Nu de acceptatie strenger wordt, ontstaat afkeur, welke minder-opbrengsten en meer-kosten met zich meebrengt. Hierdoor wordt een beperkt deel van het gescheiden ingezamelde PMD nu als restafval verbrand. De kwaliteit van het ingezamelde GFT houden we ook in de gaten, omdat de kwaliteit landelijk gezien blijkt te verslechteren.

Het in februari 2024 door het college vastgestelde Uitwerkingsplan Grondstoffenbeleid 2024-2025 (gedeeld met de raad in maart 2024) beschrijft diverse maatregelen die verbetering van kwaliteit van de ingezamelde grondstoffen beogen. De in 2024 uitgevoerde maatregelen betroffen onder meer maatregelen die afvalinzamelaar ROVA kunnen helpen om tijdens de inzameling ‘vervuilde’ van ‘niet vervuilde’ PMD-inzamelmiddelen te onderscheiden. Dit gebeurde door inzet van voorlopers bij inzameling en door een gedragsveranderingscampagne als onderdeel van een uitgevoerd PMD-optimalisatieprogramma. In 2024 zijn zo’n 10.000 containers (verdeeld over 3 rondes) gecontroleerd door voorlopers, 614 kaarten gehangen aan de minicontainers met informatie over afval dat er niet in thuishoort. Bij aanvang van de campagne betrof het percentage containers dat niet is geleegd door teveel vervuiling 16%. Na afloop van de campagne betrof het percentage minicontainers dat niet is geleegd door teveel vervuiling 7%.

Daarnaast startte ROVA in 2024 de “proef wegen op de zijlader”. Tijdens deze proef stapten de chauffeurs uit om de minicontainer op inhoud te controleren als het inzamelvoertuig aangeeft dat een container te zwaar is. Bij pmd is gewicht immers een belangrijke indicator van vervuiling; pmd is licht materiaal en vervuiling vaak zwaar. In de tweede fase van de proef bekeek ROVA of de kwaliteit van de totale vrachten verbeterden als de minicontainers, die zwaarder zijn dan het vastgestelde gewicht, niet geleegd werden. De proef liep tot februari 2025.

In 2024 heeft de VNG, als vertegenwoordiger van Nederlandse gemeenten waaronder Woudenberg, de “ketenovereenkomst verpakkingen" met Verpact opgezegd. Partijen werken nu aan de totstandkoming in 2025 van een nieuwe overeenkomst, die moet zorgen voor o.a. beter recyclebare verpakkingen en meer eenduidigheid en transparantie in acceptatie van pmd.

In september 2024 hadden we de succesvolle week van Heel Woudenberg schoon. Omdat zwerfafval voor velen een van de grootste ergernissen is in de leefomgeving riepen wij onze inwoners en collega’s op om zwerfafval op te ruimen. Kinderen leren over (het voorkomen van) zwerfafval en afval scheiden is bovendien belangrijk. Jong geleerd is immers oud gedaan. Een tweetal basisscholen ruimde zwerfafval op in het gebied rond hun school én kregen een boeiende les waarbij ze meer leerden over op de verschillende aspecten van zwerfafval en recycling van grondstoffen. Bijna 200 inwoners, jong en oud, staken tijdens de week van Heel Woudenberg schoon 2024 de handen uit de mouwen om een stukje van Woudenburg op te ruimen. Deze aanpak om te komen tot bewustwording en gedragsverandering ten aanzien van zwerfafval vindt de komende jaren structureel plaats.

Vanuit een aantal DES-leden ontvangt de gemeente signalen dat er problemen ondervonden worden met de opslag en afvoer van bedrijfsafval. Niet ter discussie staat dat de oplossing van het geschetste probleem ten aanzien van bedrijfsafvalinzameling in eerste instantie een eigen verantwoordelijkheid van de ondernemers is. De gemeentelijke afvalinzamelaar ROVA zamelt enkel afval van huishoudens in.

De gemeente heeft enkele ondernemers bezocht en het DES-bestuur voorgesteld om een informatiesessie te organiseren voor geïnteresseerde DES-leden om informatie te delen over toegestane opslag- en afvoermogelijkheden en de eisen waaraan de winkeliers moeten voldoen. Bij de sessie wordt ook RUD Utrecht en een private inzamelaar uitgenodigd om informatie te geven en vragen te beantwoorden.